LEEDS Vanarturo - jak_i_co_w

Uzyskanie Numeru Ubezpieczenia Społecznego (NINO - National Insurance Number)

Podjęcie pracy w Wielkiej Brytanii nie wymaga uzyskania żadnych zezwoleń. Konieczne jest jednak dopełnienie pewnych formalności urzędowych.
Osoby podejmujące pracę w Wielkiej Brytanii powinny uzyskać własny numer ubezpieczenia społecznego (NINO - National Insurance Number). Jest to pierwsza formalność, której należy dokonać niezwłocznie po przyjeździe do Zjednoczonego Królestwa.

NINO potwierdza rejestrację w brytyjskim systemie podatkowym i ubezpieczeń społecznych. Jest to odpowiednik polskiego numeru NIP. Posiadanie numeru jest przede wszystkim w interesie pracownika, ponieważ bez tego numeru nie ma możliwości prawidłowego zaliczenia odprowadzanych składek na konto przyszłej emerytury ani korzystania z przysługujących przywilejów. Również pracodawcy będą wymagać posiadania NINO, będzie on także wymagany przy wszelkich formalnościach urzędowych, a jego brak spowoduje różnego rodzaju trudności. Przez pewien czas możliwa jest praca bez numeru NINO, jednak HM Revenue & Customs odrzuca zeznania podatkowe na których widnieje, stosowany kiedyś, tzw. numer tymczasowy („TN”+data urodzenia+F/M). Od osób, które nie posiadają (nie przedstawią) numeru NINO, pobierane są najwyższe zaliczki na podatek (Emergency rate of tax). Dlatego uzyskanie tego numeru jest bardzo ważne.

Wszelkie informacje dostępne są (po angielsku) przez Infolinię National Insurance Helpline _ tel. 01622 702 845.

W celu uzyskania NINO należy zadzwonić na numer 0 845 6000 643 i umówić się na spotkanie: I would like to make an appointment for National Insurance Number. Zostaniemy poproszeni o imię, nazwisko, datę urodzenia i adres w Wielkiej Brytanii, pod który zostanie nam wysłane zawiadomienie o dacie i godzinie rozmowy. W zawiadomieniu zostanie przysłana lista dokumentów, które należy ze sobą zabrać.

Osoby wyjeżdżające za pośrednictwem jobland.pl otrzymują adres i telefon lokalnego urzędu, do którego należy się zgłosić. Oferujemy również pomoc przy umówieniu spotkania. Adres lokalnego Jobcentre Plus można również łatwo znaleźć Internecie:

Przychodząc na spotkanie w celu uzyskania NINO, należy przynieść ze sobą oryginalne dokumenty potwierdzające tożsamość i zatrudnienie (samozatrudnienie). Najprawdopodobniej zostaniemy również poproszeni o udokumentowanie adresu w Wielkiej Brytanii.

Dokumentami potwierdzającymi tożsamość są paszport lub dowód osobisty. Akceptowane są również przetłumaczone odpisy aktu urodzenia bądź ślubu. Prawo jazdy może być uznane za dowód tożsamości, ale decyzja jest w gestii rozpatrującego nasz wniosek urzędnika.

Ważne. Przy wnioskowaniu o NINO możemy zostać poproszeni o przedstawienie dwóch dowodów tożsamości, dlatego należy mieć ze sobą zarówno paszport, jak i dowód osobisty. Ponieważ rejestracja WRS w Home Office wymaga wysłania jednego z tych dokumentów, spotkanie w sprawie numeru NINO warto zaplanować przed wysłaniem wniosku WRS.

Dokumentem potwierdzającym adres w Wielkiej Brytanii może być umowa najmu, rachunek telefoniczny, list od właściciela mieszkania, pracodawcy bądź od osoby, u której się zatrzymaliśmy lub brytyjskie prawo jazdy.

Jak potwierdzić tożsamość dla celów ubezpieczenia społecznego (j. ang.)

Dowody potwierdzające zatrudnienie:

list od pracodawcy potwierdzający zatrudnienie (letter from your employer)
kontrakt zawarty z pracodawcą (contract of employment, job offer)
odcinki płacowe wystawione przez pracodawcę (payslips)

Dokumenty potwiedzające samozatrudnienie:

faktury (invoices)
vocuchery CIS
list od księgowego
list od klienta (firmy/osoby na rzecz której świadczymy usługi)
formularz Schedule D Tax

Spotkanie jest indywidualne i trzeba na nie przyjść osobiście. Należy być punktualnie, gdyż w razie spóźnienia musimy ponownie umówić się telefonicznie. Jeżeli nie mówimy za dobrze po angielsku, należy wziąć ze sobą telefon komórkowy i w razie potrzeby zadzwonić do osoby, która będzie tłumaczyła. Można też poprosić urzędnika o połączenie z tłumaczem współpracującym z urzędem (translator).

Warto wiedzieć. Lista dokumentów nie jest sztywno określona i to, które z nich wystarczą jako przekonujące dowody, jest kwestią oceny urzędnika. Warto więc posiadać kilka dokumentów zarówno na potwierdzenie naszej tożsamości, jak i faktu zatrudnienia w Wielkiej Brytanii (prowadzenia działalności – samozatrudnienia). Dla urzędnika ważny jest tzw. ogólny obraz naszej sytuacji.

Poświadczenie przyznania numeru otrzymamy pocztą po kilku tygodniach.

Oficjalne informacje na temat uzyskania numeru NINO (j. ang.)

Dodatkowe informacje można również znaleźć w wyszukiwarce brytyjskiej tutaj szukając po odpowiednim słowie kluczowym.

do góry

Konto bankowe

Posiadanie rachunku w Wielkiej Brytanii ułatwi wszelkie rozliczenia z pracodawcą. Jeżeli nie posiadamy rachunku, pracodawca najprawdopodobniej będzie płacił nam czekiem, który będzie można zrealizować tylko w jednym, określonym oddziale banku. Realizacja czeku w innych punktach będzie wiązała się przeważnie z kilkuprocentową prowizją. Pracodawca nie ma obowiązku wypłaty pensji gotówką ani na rachunek bankowy w Polsce. Korzystanie z polskiego rachunku bankowego podczas pobytu za granicą wiąże się z wysokimi prowizjami i kosztami wymiany walut.

Aby otworzyć rachunek, należy posiadać dokument potwierdzający status pobytu. Mając takie potwierdzenie, otwarcie rachunku nie stanowi problemu. Dokumenty potrzebne do otworzenia rachunku to:

paszport
rachunek będący potwierdzeniem adresu (proof of address), może to być rachunek za elektryczność, telefon, gaz (listy prywatne nie są traktowane jako potwierdzenie miejsca zamieszkania), możesz próbować przedstawić umowę najmu mieszkania jako proof of address - ale w większości banków to nie wystarczy. Dobrym potwierdzeniem miejsca zamieszkania może być też angielskie prawo jazdy, które możemy uzyskać na podstawie polskiego prawa jazdy
inny dokument potwierdzający twoją tożsamość np. prawo jazdy lub dowód osobisty

Lista wymaganych dokumentów może się różnić w przypadku różnych banków.

Banki brytyjskie obecnie posiadają bardzo wiele specjalnych produktów dla imigrantów, w szczególności Polaków. Bank będzie oferował nam wiele usług dodatkowych. Zanim się na nie zdecydujemy, należy zapoznać się z ich warunkami i zastanowić się, czy rzeczywiście chcemy z tych usług korzystać (usługi te są odpłatne). Dlatego, jeśli nie rozumiemy, co jest nam proponowane, należy poprosić o wyjaśnienia. Jeżeli chcemy przesyłać pieniądze do Polski, warto również wybrać odpowiedni sposób ich przesyłania, niekoniecznie za pośrednictwem banku prowadzącego konto, gdyż często jest to bardzo kosztowne. Więcej informacji na ten temat znajdziesz tutaj.

Ważne. Ponieważ przy zakładaniu rachunku bankowego konieczne jest przedstawienie dwóch dowodów tożsamości, a rejestracja WRS w Home Office wymaga wysłania jednego z tych dokumentów, konto bankowe należy założyć przed wysłaniem wniosku WRS.

Dodatkowe informacje można również znaleźć w wyszukiwarce brytyjskiej tutaj szukając po odpowiednim słowie kluczowym.

do góry

Rejestracja w Home Office (WRS – Worker Registration Scheme)

Obywatele polscy mogą podejmować zatrudnienie w Wielkiej Brytanii bez występowania o pozwolenie na pracę. Zatrudniając się w Wielkiej Brytanii na okres przekraczający 1 miesiąc, Polacy muszą jednak zarejestrować się w Programie Rejestracji Pracowników (WRS - Worker Registration Scheme) prowadzonym przez Home Office. Rejestracja jest obowiązkowa i niedopełnienie tego obowiązku w ciągu miesiąca od rozpoczęcia pracy powoduje, że staje się ona nielegalna i może skutkować wydaleniem z pracy. Rejestracja jest istotna również dla osób, które planują zamieszkanie w Wielkiej Brytanii na stałe, gdyż jedynie okres pracy zgłoszonej do WRS wlicza się do 12-miesięcznego okresu, po którym nabywa się wszystkie uprawnienia socjalne (prawo do zasiłku, renty itd.).

Uwaga! Każda zmiana pracodawcy w przeciągu pierwszych 12 miesięcy od rejestracji wymaga ponownego zgłoszenia (tym razem już bez opłaty). Po 12 miesiącach nieprzerwanej pracy w Wielkiej Brytanii nie trzeba już dokonywać rejestracji, możemy natomiast wnioskować o wydanie karty (prawa) stałego pobytu (residence permit). Krótkie przerwy w zatrudnieniu, związane z urlopami lub zmianą pracy (nie przekraczające łącznie 30 dni), nie powodują przerwania biegu zatrudnienia. Więcej (j. ang.) ...

Rejestracja polega na wysłaniu wypełnionego formularza i dokonaniu opłaty rejestracyjnej (90 funtów). Formularz można zamówić telefonicznie (08705 210 224) lub pobrać przez Internet.

Pobierz formularz WRS wraz z polską instrukcją wypełniania:

Do formularza trzeba dołączyć:

Kopię kontraktu zatrudnienia lub list od pracodawcy potwierdzający zatrudnienie
2 zdjęcia legitymacyjne
Paszport lub dowód osobisty
Potwierdzenie dokonania opłaty 90 funtów na konto Home Office

Płatności można dokonać czekiem banku Wielkiej Brytanii, przekazem pocztowym w Wielkiej Brytanii albo kartą płatniczą lub kredytową. Wpłynięcie płatności na konto może w niektórych przypadkach trwać do 5 dni. Najszybszym sposobem dokonania płatności jest przekaz pocztowy.

Wypełniony formularz powinien zostać wysłany pocztą pod adres:

WORK PERMITS (UK) WRS
PO BOX 492
Durham
DH3 1WU

Zalecane jest wysłanie wniosku listem poleconym (registered mail).

Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku Home Office odsyła na podany przez nas adres w Wielkiej Brytanii następujące dokumenty:

Kartę rejestracyjną z imieniem i nazwiskiem, datą urodzenia, narodowością i numerem referencyjnym. Karta rejestracyjna jest ważna tak długo, jak długo jest się zarejestrowanym.
Zaświadczenie rejestracyjne w formie listu. Zaświadczenie takie jest pozwoleniem na pracę u pracodawcy wpisanego do formularza rejestracyjnego. Kopia tego zaświadczenia zostanie przesłana do pracodawcy. Zaświadczenie traci ważność z dniem, kiedy kończy się zatrudnienie u tego pracodawcy.
Wysłany przez nas wcześniej paszport lub dowód osobisty.

Telefon do Zespołu Rejestracji Pracowników (Worker Registration Team): 0114 259 6262.

Oficjalny informator Home Office WRS
Artykuł informacyjny o WRS

Dodatkowe informacje można również znaleźć w wyszukiwarce brytyjskiej tutaj szukając po odpowiednim słowie kluczowym.

do góry

Podatki

Legalne zatrudnienie w Zjednoczonym Królestwie wiąże się z płaceniem brytyjskich podatków. W większości przypadków pracodawca będzie potrącał nam zaliczki na podatek (wraz z ubezpieczeniem społecznym National Insurance) z kwoty brutto naszego wynagrodzenia, podobnie jak w Polsce. Wysokość potrąceń zależy od poziomu naszych dochodów i zasad rozliczenia. W dużym uproszczeniu można przyjąć, że potrącenie wynosi około 20% wynagrodzenia brutto, przy wyższych dochodach procent może być trochę większy. Dotyczy to większości przypadków zatrudnienia (employment), gdzie podatki płacone są według schematu PAYE (Pay As You Earn).

Sprawdź wysokość wypłaty netto. W sieci dostępnych jest wiele kalkulatorów pozwalających na obliczenie pensji netto na podstawie pensji brutto (gross). Większość z nich wymaga podania kodu podatkowego Tax Code; jeżeli go nie znamy, należy użyć standardowego kodu 489 (489L).

Przykładowy kalkulator (j. ang.)

Najbardziej aktualnym źródłem informacji jest strona internetowa brytyjskiego urzędu podatkowego HM Revenue & Customs (j. ang.) (do roku 2005 urząd ten nosił nazwę Inland Revenue).

Składki płacone przez pracodawcę a samozatrudnienie. Pracodawca, oprócz kwoty potrąconej z pensji brutto, odprowadza również dodatkową składkę na ubezpieczenie społeczne (Employer NIC). Składka ta wynosi około 10% kwoty brutto, w zależności od wysokości wynagrodzenia. W przypadku samozatrudnienia (self-employment), pracodawca (a właściwie już wtedy: zleceniodawca - klient) nie płaci tych składek, dlatego przechodząc na samozatrudnienie umożliwiamy pracodawcy zaproponowanie nam lepszych warunków finansowych. Samozatrudnienie w Zjednoczonym Królestwie jest mniej uciążliwe niż prowadzenie własnej działalności gospodarczej w Polsce. Samozatrudnienie w budownictwie odbywa się zawsze w ramach schematu CIS (Construction Industry Scheme). W takim przypadku zaliczki na podatek i ubezpieczenie będzie potrącał pracodawca, będą one jednak niższe niż przy normalnym zatrudnieniu. Konieczne jest jednak uprzednie zarejestrowanie się w HM Revenue & Customs i rejestracja w CIS.

Więcej o samozatrudnieniu

W wielu przypadkach, podatki zapłacone przez Polaków w Zjednoczonym Królestwie mogą zostać zwrócone. Wymaga to złożenia zeznania podatkowego i wystąpienia o zwrot podatku. W takiej sytuacji najwygodniej jest skorzystać z usług wyspecjalizowanych firm, które przygotowują roczne zeznania podatkowe do złożenia w Zjednoczonym Królestwie, gwarantują poprawne wypełnienie wniosków i wykonują wszelkie czynności za nas.

Uzyskaj zwrot podatku

Musimy jednak pamiętać, że, co do zasady, dochody uzyskane z pracy za granicą podlegają opodatkowaniu w Polsce. Oznacza to, że po powrocie do kraju powinniśmy zgłosić uzyskany za granicą dochód i zapłacić zaliczkę na podatek w Polsce, a następnie rozliczyć ten dochód w zeznaniu rocznym. Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania między Polską a Zjednoczonym Królestwem pozwala na zaliczenie podatku zapłaconego w Anglii na poczet podatku w Polce, dlatego nie płacimy już drugi raz podatku potrąconego w Zjednoczonym Królestwie (chyba, że został on nam zwrócony). Warto też wiedzieć, że zwolnione z podatku w Polsce są dochody z pracy za granicą w wysokości wartości diety dziennej z tytułu podróży służbowej, za każdy dzień pracy za granicą, nie więcej jednak łącznie niż 30 stawek dziennych w skali roku (w momencie tworzenia tego dokumentu jest to 30 x 32 funty = 960 funtów). Opodatkowaniu podlegają dochody powyżej tej kwoty.

Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania
między Polską i Zjednoczonym Królestwem

Niestety, pewna dopłata będzie praktycznie w każdym wypadku konieczna, ponieważ podatki w Polsce są zwykle wyższe. Podatek zwrócony nie może być odliczony, więc przeważnie do urzędu skarbowego wpłacimy więcej, niż zwrócono nam z HM Revenue & Customs.

Warto wiedzieć - rezydencja podatkowa. Osoby, które pracują/przebywają w Zjednoczonym Królestwie przez dłużej niż 6 miesięcy w ciągu roku mogą się starać o uzyskanie statusu rezydenta podatkowego w Zjednoczonym Królestwie. Oznacza to, że osoba taka, mimo, że jest obywatelem polskim, rozlicza się podatkowo w Wielkiej Brytanii. W Zjednoczonym Królestwie kwota wolna od podatku jest znacznie wyższa niż w Polsce, wyższe są również progi, przy których zaczynają mieć zastosowanie wyższe stawki podatku i z tego powodu przeważnie podatek do zapłacenia będzie znacznie niższy niż przy rezydencji podatkowej w Polsce. Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania, określa rezydenta jako osobę, która ma w danym kraju miejsce stałego zamieszkania (dowodem może być umowa najmu mieszkania w Zjednoczonym Królestwie, rachunki za telefon itd., warto również wymeldować się w Polsce). Kolejnym kryterium są powiązania zawodowe i rodzinne. Musimy mieć więc dokumenty na to, że przez większą część roku pracujemy (i płacimy podatki) w Wielkiej Brytanii. Dokumentami takimi będą: P86, P85(s), P45, P60, odcinki płacowe (payslips) czy vouchery CIS. Z całą pewnością, wjeżdżając do Wielkiej Brytanii musimy zgłosić do HM Revenue & Customs nasz pobyt w Zjednoczonym Królestwie (przyjazd i wyjazd) - dokumenty P86 i P85(s). W Polsce nie składamy wtedy zeznania podatkowego, natomiast jeżeli urząd skarbowy zażąda wyjaśnień, trzeba być przygotowanym na udokumentowanie rezydencji w Zjednoczonym Królestwie i mieć przygotowane jak najwięcej dokumentów potwierdzających, że przebywamy, pracujemy i żyjemy na stałe w Wielkiej Brytanii. Jeżeli będziemy rezydentami podatkowymi w Zjednoczonym Królestwie, nasza sytuacja się odwróci: będziemy musieli zgłosić w HM Revenue & Customs nasze dochody z Polski, ale podatki zapłacone w Polsce pomniejszą kwotę, którą jesteśmy winni brytyjskiemu fiskusowi.

Broszura na temat statusu nierezydenta (j. ang.)

Niestety, nie można nie płacić w ogóle podatku. Trzeba go zapłacić w Polsce lub w Zjednoczonym Królestwie (czy w innym kraju, w którym mamy rezydencję podatkową). Wiele osób odzyskuje podatki z zagranicy i nie deklaruje dochodu w Polsce, czyli de facto nie płaci podatków nigdzie. Pamiętajmy jednak, że decydując się na to, łamią prawo i robią to na własne ryzyko, którego skali nie podejmujemy się oceniać. W razie kontroli podatkowej nieznajomość przepisów nie będzie żadnym wytłumaczeniem.

Większość aktów prawnych regulujących zasady opodatkowania dochodów można znaleźć w Internecie na stronach Ministerstwa Finansów oraz HM Revenue & Customs (j. ang.). Opisane tu zasady mogą nie uwzględniać szczególnej sytuacji danej osoby (np. posiadanych ulg podatkowych). Dlatego zachęcamy do korzystania z porad specjalistów (licencjonowanych doradców podatkowych). Warto to zrobić jeszcze przed wyjazdem, aby odpowiednio zaplanować swoje rozliczenia z fiskusem i wybrać najlepszą opcję.

Dodatkowe informacje można również znaleźć w wyszukiwarce brytyjskiej tutaj szukając po odpowiednim słowie kluczowym.

do góry

Opieka medyczna

Osoby pracujące w Wielkiej Brytanii lub osoby wykonujące wolne zawody (samozatrudnienie), dla których podstawowym (obecnym) miejscem pracy (wykonywania działalności) jest Wielka Brytania, mają takie same uprawnienia do darmowych lub częściowo odpłatnych usług lekarskich, jak obywatele Zjednoczonego Królestwa. Nie dotyczy to osób poszukujących pracy - w momencie korzystania z opieki medycznej trzeba być zatrudnionym. Jeżeli więc jedziemy do pracy w Wielkiej Brytanii (również w formie samozatrudnienia), nie ma potrzeby uzyskiwania dodatkowych zaświadczeń w Polsce. Wystarczy dowód zatrudnienia (wykonywania działalności) w Zjednoczonym Królestwie.

Opieka medyczna dla członków rodziny. Darmową opieką objęci są również małżonkowie i dzieci, o ile zamieszkują w Zjednoczonym Królestwie. Istnieje również możliwość objęcia ubezpieczeniem członków rodziny, którzy pozostali w Polsce. Należy uzyskać poświadczenie ubezpieczenia na formularzu E109. Na podstawie tego dokumentu członkowie rodziny będą mogli korzystać z bezpłatnej opieki medycznej w Polsce. Dokumenty takie wystawiane są przez HM Revenue & Customs.

Jak wnioskować o E109
Więcej na temat ubezpieczenia członków rodziny,
którzy pozostali w Polsce (j. ang.)

Ponieważ szpitale są zobowiązane sprawdzić, czy pacjentowi przysługuje bezpłatna opieka medyczna, mogą wymagać od pacjenta udokumentowania swoich praw. Udając się do lekarza należy posiadać potwierdzenie zatrudnienia w Zjednoczonym Królestwie wystawione przez pracodawcę (wystarczy payslip – odcinek płacowy), a w przypadku samozatrudnionych - wystawione (przez siebie) faktury lub rachunki; w przypadku posiadaczy karty CIS-4 należy przedstawić uzyskane ostatnio vouchery od zleceniodawcy.

Stały pobyt. Osoby, które zamieszkują legalnie w Wielkiej Brytanii dłużej niż rok, uzyskują prawo do bezpłatnej opieki medycznej, niezależnie od faktu, czy pracują, czy też nie.

Jeżeli jednak jedziemy np. w celach turystycznych, w poszukiwaniu pracy, jako au pair zatrudnieni jesteśmy przez pracodawcę polskiego, który wysyła nas w delegację (nie należy mylić z sytuacją, gdy za pośrednictwem polskiej agencji podejmujemy pracę u pracodawcy zagranicznego), aby uzyskać prawo do opieki zdrowotnej za granicą musimy zaopatrzyć się w Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) - European Health Insurance Card, która w roku 2006 (EKUZ) zastąpiła wcześniej używane formularze E 110, E 111, E 119 i E 128. Jeżeli nie uzyskamy karty EKUZ przed wyjazdem, to może się okazać, że będziemy zmuszeni samodzielnie opłacić koszty leczenia, co nie zamyka jednak możliwości uzyskania późniejszej refundacji po powrocie do Polski.

Korzystając z lekarza, warto uprzednio upewnić się, czy świadczona nam usługa nie jest prywatna i jest wykonywana w ramach Narodowej Służby Zdrowia (NHS - National Health Service). Niektórzy lekarze pracują zarówno dla NHS jak i prywatnie. Również w NHS niektóre usługi są płatne (dentystyczne i okulistyczne), płacimy także za lekarstwa.

Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronach Narodowego Funduszu Zdrowia.

Uzyskane w Wielkiej Brytanii formularze (Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego) mogą się przydać również, gdy pracując w za granicą, udajemy się z wizytą do kraju.

Więcej (j. ang.) ...

Polecamy również lekturę (w języku angielskim) dokumentów udostępnionych nam przez brytyjskie Ministerstwo Zdrowia (Department of Health):

Pracujesz w Zjednoczonym Królestwie?
Mieszkasz w Zjednoczonym Królestwie dłużej niż dwanaście miesięcy?
Odwiedzasz Zjednoczone Królestwo?
Rejestracja dla celów podstawowej opieki medycznej

Dodatkowe informacje można również znaleźć w wyszukiwarce brytyjskiej tutaj szukając po odpowiednim słowie kluczowym.

do góry

Ubezpieczenie od wypadków przy pracy i chorobowe

Obowiązek ubezpieczenia pracowników od następstw nieszczęśliwych wypadków spoczywa na pracodawcy. W razie wypadku przy pracy, odszkodowanie wypłacane jest z polisy wykupionej przez pracodawcę.

Wypłata zasiłku chorobowego (statutory sick pay) spoczywa również na pracodawcy. W przypadku choroby, należy poinformować o tym pracodawcę - zasiłek będzie wypłacany na takiej samej zasadzie jak wypłacana była pensja. Zasiłek nie jest jednak wysoką kwotą.

Aktualna wysokość tygodniowego zasiłku chorobowego (j. ang.)

Zasiłek przysługuje tylko w okresie trwania zatrudnienia, dlatego przy pracy dla agencji pracy czasowej (kontrakty jedno- lub kilkudniowe) zasiłek może nie przysługiwać lub będzie wypłacany tylko przez kilka dni. Więcej informacji na temat wysokości i zasad wypłaty zasiłku chorobowego w języku angielskim można znaleźć na stronach DWP - Department for Work and Pensions (j. ang.).

Dodatkowe informacje można również znaleźć w wyszukiwarce brytyjskiej tutaj szukając po odpowiednim słowie kluczowym.

do góry

Ubezpieczenie społeczne (emerytalne)

Obywatele polscy pracujący w innych krajach UE podlegają ubezpieczeniu społecznemu w tych krajach. Oznacza to, że pracując w Wielkiej Brytanii będziemy tam opłacać składki na ubezpieczenie społeczne (National Insurance Contributions - odpowiednik składek ZUS). Składki te będzie odprowadzał pracodawca; w przypadku samozatrudnienia składki te będziemy odprowadzać sami.
Okres pracy w Wielkiej Brytanii (również na zasadzie samozatrudnienia) jest wliczany do stażu pracy. Nie ma potrzeby odprowadzania dodatkowych dobrowolnych składek na ZUS, aby zachować uprawnienia emerytalne. Praca w Zjednoczonym Królestwie w niczym nie pogarsza naszej sytuacji z punktu widzenia ubezpieczenia społecznego.

Okres pracy za granicą w obrębie UE zawsze wlicza się do stażu pracy w Polsce, w związku z tym praca w innym kraju UE nie opóźni momentu, w którym nabędziemy prawa do emerytury. Sumowaniu podlegają wszystkie okresy pracy w każdym z krajów UE.

Jeżeli pracowaliśmy w danym kraju UE łącznie dłużej niż rok, a nasz łączny, zsumowany staż pracy we wszystkich krajach UE (w tym w Polsce) jest wystarczający do uzyskania emerytury w tym kraju, nabywamy prawo do uzyskania emerytury również z tego kraju. Emerytura będzie wypłacana w części odpowiadającej okresowi, w którym składki były odprowadzane w tym kraju.

Jeżeli nie pracowaliśmy w danym kraju dłużej niż rok, okres pracy w tym kraju zostanie nam zaliczony do emerytury na takich samych zasadach, jakbyśmy w tym czasie pracowali (wykonywali działalność gospodarczą) i odprowadzali składki w Polsce.

Oznacza to, że pracując np. 25 lat w Polsce i 20 lat w Wielkiej Brytanii, uzyskujemy w obydwu krajach prawo do emerytury, jakie przysługuje osobie posiadającej 45 letni staż pracy - w odpowiedniej części. Z każdego z tych krajów będziemy otrzymywać część emerytury.

Emerytury muszą być wypłacane na tych samych zasadach, na jakich wypłacane są one obywatelom państwa, z którego otrzymujemy emeryturę. Nie jest dopuszczalna dyskryminacja obywateli innych krajów ani odmienne traktowanie własnych obywateli mieszkających w innym kraju.

Należy pamiętać, że przyznanie emerytury nie musi następować automatycznie i konieczne może być wystąpienie do danej instytucji ubezpieczeniowej o wypłatę emerytury. Obecnie instytucją odpowiedzialną za wypłatę emerytur w Wielkiej Brytanii jest Department for Work and Pensions (j. ang.). We własnym interesie należy przechowywać wszystkie dowody opłacania składek ubezpieczeniowych za granicą (dowody wpłaty, dokumenty wystawiane przez pracodawcę). Więcej informacji na ten temat w języku polskim znaleźć można na stronach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Dodatkowe informacje można również znaleźć w wyszukiwarce brytyjskiej tutaj szukając po odpowiednim słowie kluczowym.

do góry

Prawa pracownicze

Polacy pracujący w Wielkiej Brytanii posiadają takie same prawa jak Anglicy. Brytyjskie prawo gwarantuje pracownikom szereg przywilejów, związanych z czasem pracy, wynagrodzeniem czy standardami pracy. Większość pracodawców przestrzega tych reguł, a warunki pracy w Wielkiej Brytanii są generalnie bardzo dobre. Umowa o pracę nie musi być zawarta w formie pisemnej, a prawa pracownicze przysługują niezależnie od formy umowy: zasadniczo każdy, kto wykonuje pracę na rzecz przedsiębiorcy, jest uważany za pracownika, chyba, że sam jest przedsiębiorcą (samozatrudnienie). Najważniejsze prawa, które warto znać wyjeżdżając do pracy w Zjednoczonym Królestwie, to:

prawo do minimalnego wynagrodzenia (National Minimum Wage)
prawo do płatnego urlopu

Brytyjskie prawo gwarantuje każdej osobie pracującej na terenie Zjednoczonego Królestwa prawo do wynagrodzenia za wykonaną pracę nie niższego niż określona stawka za godzinę pracy - Krajowa Płaca Minimalna (NMW – National Minimum Wage), a wszelkie umowy z pracodawcą ustalające wynagrodzenie, które w przeliczeniu na godziny pracy pracownika jest niższe od tej stawki – są nieważne. Osoby pracujące w rolnictwie mają ponadto prawo do Rolniczej Płacy Minimalnej (Agricultural Minimum Wage) która określa wyższe niż NMW minimalne wynagrodzenia w zależności od posiadanych kwalifikacji. W rolnictwie są również gwarantowane wyższe stawki za nadgodziny.

Infolinia Krajowej Płacy Minimalnej (National Minimum Wage Helpline): 0845 6000 678, dla Irlandii Północnej – 0845 6500207. Infolinie Biura Płac Rolniczych (Agricultural Wages Board Helplines): Anglia i Walia - 0845 000 134, Szkocja - 0131 244 6392, Irlandia Północna - 02890 520813.

Aktualne stawki i więcej informacji o płacy minimalnej (j. ang.)
Informacje na temat płacy minimalnej i warunków pracy w rolnictwie (j. ang.)

Każda osoba pracująca w Zjednoczonym Królestwie już od pierwszego dnia pracy nabywa uprawnienia do płatnego urlopu. W momencie tworzenia niniejszego dokumentu wymiar urlopu wynosi 20 dni roboczych w skali roku (4 tygodnie); pracownicy, którzy przepracowali krótszy okres, nabywają prawo do odpowiedniego krótszego urlopu. Jeżeli w okresie zatrudnienia nie skorzystaliśmy z urlopu, pracodawca zobowiązany jest wypłacić ekwiwalent za nie wykorzystany urlop. Również pracownicy agencji pracy czasowej, którzy są zatrudniani na krótkie kontrakty, jeśli nie korzystają z urlopu, powinni otrzymywać ekwiwalent.

Ekwiwalent za niewykorzystany urlop zawarty w wynagrodzeniu. Nie jest dozwolone płacenie wynagrodzeń niższych niż płaca minimalna. Wartość ekwiwalentu nie jest traktowana jako część wynagrodzenia - pracodawca nie może więc uznać, że w wynagrodzeniu równym stawce minimalnej zwarty jest ekwiwalent za urlop.

Informator brytyjskiego Ministerstwa Przemysłu i Handlu dla pracowników z Polski
Informator brytyjskiego Kongresu Związków Zawodowych dla Polskich pracowników
Komplet informacji o prawach pracowniczych (j. ang.)
Przewodnik po prawach pracowniczych (j. ang.)

Regulacje dotyczące czasu pracy zabraniają pracodawcy wymagać od pracownika, aby pracował dłużej niż 48 godzin w tygodniu. Praca w większym wymiarze godzin może być podejmowana wyłącznie za dobrowolną zgodą pracownika. Pracownikowi przysługuje prawo do przynajmniej jednego dnia wolnego w tygodniu oraz do przerwy w pracy, jeśli praca trwa ponad 6 godzin.

Uwaga. Przerwy nie są wliczane do czasu pracy (nie są płatne), podobnie jak przerwy na lunch (chyba że jest to lunch służbowy). Do czasu pracy nie jest również wliczany czas dojazdu do i z pracy.

Więcej na temat przepisów dotyczących czasu pracy na stronach DTI (j. ang.)

Dodatkowe informacje można również znaleźć w wyszukiwarce brytyjskiej tutaj szukając po odpowiednim słowie kluczowym.

do góry

Samozatrudnienie

Samozatrudnienie (self-employment) jest interesującą propozycją dla podejmujących pracę w Wielkiej Brytanii. Jedną z korzyści wynikających z samozatrudnienia jest brak obowiązku rejestrowania się w WRS (oszczędzamy 90 GBP). Przede wszystkim jednak, płacimy znacznie niższe składki na ubezpieczenie społeczne.

Ważne. Jeżeli zarejestrowaliśmy się jako samozatrudnieni, a potem podjęliśmy pracę (czyli otrzymujemy wynagrodzenie nie "na kartę CIS", lecz w schemacie PAYE), to podlegamy obowiązkowi zatrudnienia w WRS (Home Office), gdyż zwolnienie dotyczy jedynie osób, które pracują wyłącznie "dla siebie" (self-employed).

Więcej o rejestracji WRS

Osoby, które świadczą pracę na zasadzie samozatrudnienia, są zobowiązane zarejestrować się w urzędzie podatkowym (HM Revenue & Customs) i odprowadzać samodzielnie podatek i składki na ubezpieczenie społeczne oraz prowadzić odpowiednią ewidencję. Nie jest jednak potrzebne prowadzenie księgowości, a wizyta u księgowego nie jest konieczna częściej niż raz do roku. Wszystkie kwoty podatków do zapłaty podczas roku podatkowego są wyliczane przez HM Revenue & Customs i przysyłane pocztą w postaci rachunków do zapłacenia.

Więcej na temat składek National Insurance dla samozatrudnionych (j. ang.)

Uwaga! Osoby jednocześnie pracujące i samozatrudnione, powinny to zgłosić w HM Revenue & Customs, aby nie płacić podwójnie ubezpieczenia.

Od momentu rozpoczęcia samozatrudnienia mamy obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne Class 2 National Insurance Contributions (j. ang.), które są niezależne od osiąganego dochodu i wynoszą w momencie tworzenia tego dokumentu 2,10 GBP tygodniowo, płatne kwartalnie. HM Revenue & Customs po zarejestrowaniu przesyła informację, jaką kwotę i na jakie konto należy wpłacić.

Ponadto opłacamy Class 4 National Insurance Contributions (j. ang.) przy składaniu rocznego zeznania, w zależności od osiągniętych dochodów.

Łącznie te składki jednak są zawsze niższe niż Class 1 National Insurance Contributions potrącane z pensji w przypadku normalnego zatrudnienia. Ponadto, zleceniodawca (pracodawca) nie musi w takiej sytuacji opłacać dodatkowej składki na Employers Class 1 National Insurance Contributions, co powoduje, że pracodawcy mogą płacić pracownikowi więcej lub po prostu chętniej zatrudniają takiego pracownika. Jest to największa korzyść z samozatrudnienia.

Zwolnienie z Class 2 NICs. W przypadku osiągania niskich dochodów istnieje możliwość zwolnienia z opłacania Class 2 NICs; odpowiedni wniosek należy zgłosić do HM Revenue & Customs. Nasze dochody nie mogą w skali roku przekraczać określonego limitu. Jeżeli przewidujemy osiągnąć jedynie takie dochody w skali roku, możemy wnioskować o zwolnienie w HM Revenue & Customs. W przypadku osiągania takiego dochodu najprawdopodobniej będzie nam przysługiwał zwrot podatku, jeżeli jest on nam potrącany w ramach schematu CIS. Zwolnienie oznacza jednak utratę części uprawnień.

Sprawdź aktualną kwotę limitu (Class 2 small earnings exception) (j. ang.)
Broszura na temat zwolnienia ze składek (j. ang.)

Podatki płacimy według takich samych stawek jak w przypadku normalnego zatrudnienia. W ciągu roku będziemy odprowadzać zaliczki wyliczone przez HM Revenue & Customs (będziemy dostawać rachunki do zapłaty, tak jak np. za telefon). Osoby pracujące w budownictwie będą miały potrącane zaliczki przez pracodawcę (zleceniodawcę) zgodnie ze schematem CIS (Construction Industry Scheme) i nie ma konieczności samodzielnego płacenia zaliczek.

Więcej informacji o CIS

Dodatkowe informacje można również znaleźć w wyszukiwarce brytyjskiej tutaj szukając po odpowiednim słowie kluczowym.

do góry

CIS (Construction Industry Scheme)

Osoby pracujące w budownictwie na zasadzie samozatrudnienia zobowiązane są dodatkowo zarejestrować się dla potrzeb CIS. Pracujący na własny rachunek, wykonujący usługi inne niż budowa i montaż, otrzymują od swoich zleceniodawców całą kwotę brutto i samodzielnie odprowadzają podatek oraz składki na ubezpieczenie społeczneg. W budownictwie obowiązują odmienne reguły. Tylko duże firmy, posiadające zgodę urzędu podatkowego (HMRC) mogą otrzymywać swoje wynagrodzenie w całości. Mniejsze firmy otrzymują zazwyczaj pieniądze z potrąceniem zaliczek na podatek, które później uwzględniają w rozliczeniu własnego podatku. Obowiązek rejestracji w CIS mają wszystkie firmy i osoby pracujące na własny rachunek w budownictwie. Jeżeli nie dokonamy rejestracji, pracodawca (zleceniodawca) będzie potrącał wyższą zaliczkę na podatek dochodowy (Income Tax) i ubezpieczenie społeczne (National Insurance). Stawki potrącenia mogą się zmieniać co jakiś czas (od 6 kwietnia 2007 stawka standardowa wynosi 20%, a podwyższona - 30%).

Rejestracji dokonuje się w HM Revenue & Customs. Przed wypłatą wynagrodzenia, zleceniodawca weryfikuje (np. telefonicznie), czy dana osoba jest zarejestrowana w CIS i wypłaca wynagrodzenie z potrąceniem stosownym do statusu rejestracji (najwyższe potrącenie w przypadku podmiotów niezarejestrowanych). Na dowód potrącenia otrzymujemy zestawienie z wyszczególnieniem kwot potrąconych z wynagrodzenia. Zestawienia należy przechowywać w bezpiecznym miejscu. Stanowią one dowód opłacenia (za nas) zaliczki na podatek i ubezpieczenie społeczne i przy zeznaniu rocznym będziemy się rozliczać z HM Revenue & Customs na podstawie tych zestawień. Podatek do zapłaty za dany rok będzie należny jedynie w kwocie przekraczającej wartość potrąconych zaliczek; jeżeli obliczony podatek okaże się niższy, będziemy mogli uzyskać zwrot podatku. Dlatego właściwe i staranne przechowywanie zestawień jest bardzo ważne.

Trzeba jednak pamiętać, że CIS dotyczy wyłącznie osób samozatrudnionych (czyli pracujących na własny rachunek, prowadzących działalność gospodarczą jednoosobowo, jak również jako firma _ niezależnie od wielkości). Nie dotyczy to pracowników (osób pracujących na zasadzie umowy o pracę). W 2007 roku zaostrzono ograniczenia możliwości zatrudniania osób fizycznych jako _podwykonawców budowlanych_ w ramach CIS i unikania zatrudniania w ramach stosunku pracy. Jedynie osoby faktycznie pracujące na własny rachunek, będą mogły być podwykonawcami. W przeciwnym wypadku zleceniodawca będzie pracodawcą i będzie musiał zatrudnić daną osobę jako "normalnego" pracownika oraz opłacać wszystkie z tym związane podatki i składki (które niestety są wyższe, niż w przypadku samozatrudnienia). Osoby będące pracownikami nie rejestrują się w CIS.

Pracownicy będą mogli być uznani za pracujących na własny rachunek, jeśli posiadają własną firmę i ponoszą pełną odpowiedzialność za ryzyko działalności gospodarczej. Jeżeli pracują pod kierownictwem zleceniodawcy i nie ponoszą żadnego ryzyka, będą uważani za pracowników. Może się zdarzyć, że pracujący na własny rachunek będą w jednym miejscu uznani za podwykonawców, a jednocześnie w ramach innego kontraktu będą pracownikami. To, czy jest się pracownikiem, czy podwykonawcą, nie jest kwestią wyboru. Zależy to od faktycznych uwarunkowań stosunku łączącego zleceniodawcę i podwykonawcę / pracodawcę i pracownika. Nie zmieni tego również forma zawartej umowy - znaczenie mają faktyczne okoliczności. HMRC opracowało dokładne wskazówki pozwalające określić, czy dana osoba jest pracownikiem czy podwykonawcą (Employment Status). Wątpliwości można wyjaśnić dzwoniąc na infolinię CIS 0845 366 7899. Osoby nie znające języka angielskiego mogą poprosić o konsultanta mówiącego po polsku, który oddzwoni w ciągu jednego dnia.

Więcej informacji w języku angielskim na stronach HMRC - szukaj "Construction Industry Scheme". Dodatkowe informacje można również znaleźć w wyszukiwarce brytyjskiej tutaj szukając po odpowiednim słowie kluczowym.

Procedura dla osób podejmujących pracę na zasadzie samozatrudnienia

do góry

CSCS (Construction Skills Certification Scheme)

Pracodawcy (zleceniodawcy) w branży budowlanej coraz częściej wymagają od pracowników posiadania karty CSCS. Nie jest to wymóg prawny, niemniej wiele firm, zwłaszcza większych, nakłada na pracownika obowiązek posiadania takiej karty.

Karta CSCS wydawana jest przez CITB Construction Skills i potwierdza posiadanie kwalifikacji w zawodach budowlanych oraz znajomość zasad BHP (Heath & Safety) obowiązujących na budowach.

Health and Safety. Brytyjską instytucją rządową odpowiedzialną za nadzór nad przestrzeganiem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest Komitet Wykonawczy ds. Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (HSE - Heath & Safety Executive).

Materiały informacyjne HSE w języku polskim

Istnieje kilka rodzajów kart, certyfikujących różne specjalności budowlane i poziomy doświadczenia pracownika. Najczęściej wystarcza posiadanie podstawowej, zielonej karty (Green Card - Construction Site Operative). Do jej uzyskania konieczne jest potwierdzenie kwalifikacji do pracy na budowie (może je potwierdzić pracodawca, również polski) oraz zdanie testu z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy (Heath & Safety). Możemy zaoferować Ci pomoc w uzyskaniu takiej karty i zaaranżować specjalny egzamin w języku polskim; otrzymasz również polskie materiały szkoleniowe, przygotowujące do testu.

Jeżeli chcesz uzyskać kartę CSCS i zdać egzamin po polsku, wejdź tutaj.

Czas oczekiwania na wydanie (wydrukowanie) karty wynosi około kilku tygodni. W większości przypadków, gdy karta jest wymagana, do czasu jej wydania możliwe jest posługiwanie się dokumentem poświadczającym przejście testu.

Więcej na temat CSCS (j. ang.)

Dodatkowe informacje można również znaleźć w wyszukiwarce brytyjskiej tutaj szukając po odpowiednim słowie kluczowym.

do góry

Ciekawostki

Poniżej zamieszczamy kilka praktycznych porad, może nie tak ważnych, chociaż…

Czas. Na wyspach obowiązuje czas GMT, przesunięty o jedna godzinę wstecz w stosunku do czasu polskiego. Jeżeli osoba, która ma nas odebrać nie pojawiła się o umówionej godzinie, sprawdźmy najpierw, czy przestawiliśmy zegarek...
Piwo. W angielskich pubach piwo serwuje się na półkwarty (pint). Przepisowy angielski pint to 0,568 litra, czyli trochę więcej niż polski kufel. Barman, pytając: pint or half pint, właśnie to ma na myśli. Jednym z najtańszych pubów jest JD Wetherspoon (j. ang.). Sieć ta gwarantuje przy tym dobrą jakość piwa; w innych lokalach, niestety, „chrzczenie” jest częstym zjawiskiem. Wspominamy ten pub jednak przede wszystkim dlatego, ze można się w nim napić polskiego Żywca!
Piwo c.d. Ostatnia kolejka w pubie jest serwowana o 23.00. Po tej godzinie można raczyć się tym trunkiem w klubach, do których bramkarze przestają wpuszczać pół godziny po północy. Może i słusznie, bo większość klubów zamykana jest o godzinie drugiej nad ranem.
Rower. To, że na wyspach obowiązuje ruch lewostronny, wiedzą chyba wszyscy - dotyczy to również rowerów. Używając tego środka lokomocji, pamiętajmy, że większość angielskich rowerów ma dźwignię przedniego hamulca z prawej strony. Polscy cykliści, którzy nie pozbyli się starych nawyków, niejednokrotnie boleśnie się o tym przekonali.